सिक्कीम: "विशलिस्ट"

खरं तर सिक्कीममध्ये कितीतरी अनवट ठिकाणं आहेत—त्यातली काही बघितली, काही राहून गेली. ती आता माझ्या विशलिस्टमध्ये लिहून ठेवलेली आहेत, तीच शेअर करतोय!

सिल्क रूट 

प्राचीन काळी चीनचा जगाशी ज्या मार्गाने व्यापार चाले त्याला 'सिल्क रूट' म्हणतात. चीनकडून आयात केल्या जाणाऱ्या वस्तू म्हणजे चहा, चिनी माती आणि अर्थातच, रेशीम! भारताने एक महत्वाची गोष्ट निर्यात केली, ती म्हणजे बौद्ध तत्वज्ञान!

पूर्व सिक्कीमच्या नथुला आणि जेलेपला या खिंडी म्हणजे सिल्क रूटची भारतातील प्रवेशद्वारे. त्यापैकी नथुला खिंड बघता येते, पण जेलेपला नाही. पण या खिंडींकडे जाणारा मार्ग "सिल्क रूट" म्हणून प्रसिद्ध आहे.

सिल्क रूटच्या बऱ्याच ठिकाणी जाण्यासाठी परमिट लागतं. त्याची आपल्या ट्रॅव्हल एजन्टतर्फे सोय करून ठेवलेली बरी. सिल्क रूटची बरीच ठिकाणं हाय आल्टीट्यूडवर आहेत, त्यामुळे विरळ हवेचा त्रास होऊ शकतो. त्यामुळे सिल्क रूटला जाण्यापूर्वी डॉक्टरांचा सल्ला घ्यावा.

सिल्क रूटला अनेक प्रकारे जाता येतं, पण साधारणपणे प्रवासाची रूपरेषा खालीलप्रमाणे:
सिलिगुडी - कालिंपोंग - झुलुक - कुपूप - बाबा हरभजन सिंग बंकर (Old Baba Mandir) - बाबा मंदिर (New Baba Mandir) - नथुला - चांगु लेक - गँगटोक

झीरो पॉईंट ते त्सो लामो लेक 

युमसामदोन्ग, अर्थात झीरो पॉइंटला रस्ता संपतो आणि पहाड सुरु होतात. पण नीट बघितलं तर तिथूनही पुढे एक पायवाट जाते, ती थेट त्सो लामो लेकपाशीच पोचते!

झीरो पॉईंट याचा अर्थ रस्त्याचा शेवट. अर्थातच गाड्या जाऊ शकतील असा रस्ता नाहीच, पण हा दुर्गम मार्ग बर्फातून जात-जात दोन्गका ला (Donghka La) या खिंडीपर्यंत जातो. अवघड चढण आणि भन्नाट वाऱ्याला तोंड देत ही खिंड पार केली की पुढे तिबेटचं पठार! सपाट, वैराण आणि अतिथंड. "थोडंसच" पुढे गेलं की भारतातलं सर्वोच्च सरोवर "त्सो लामो" (Tso Lhamo किंवा Cholamu Lake) लागतं. इथून जवळच गुरुदोंगमार लेक.

हा "रस्ता" दुर्गम तर आहेच, पण तिबेटच्या सीमेजवळचा. त्यामुळे इथे यायचं परमिट मिळणंही दुरापास्त. बघूया कधी योग येतोय ते!